Банк тизимининг сигнал бераётган айрим кўрсаткичлари ҳақида Б | Moliyachi.uz
Банк тизимининг сигнал бераётган айрим кўрсаткичлари ҳақида
Банк тизимининг жозибадорлиги ҳолати ва самарадорлигини чиқишда акс эттирадиган энг асосий кўрсаткич бу капиталнинг рентабеллиги. 2019 йил якунлари бўйича солиқ тўлангунга қадар соф фойданинг жами капиталга нисбати (ROE) 16,73%ни ташкил этган бўлса, 2020 йил якунларига кўра 11,93%дан иборат бўлган. Соф фойданинг жами капиталга нисбати эса 10,3%гача пасайган. Ўзбекистон банклари бошқа соҳа ва тармоқларга нисбатан ўзининг нисбий афзаллиги ва жозибадорлигини йўқотиб бормоқда. Банк бизнесига янги ўйинчиларнинг кириши ёки мавжудларининг капиталида иштирок этишга иштиёқ бундан буён фақат сўниб бораверади.
Буни банкларнинг капиталлашуви даражаси пасайиб бооаётганидан ҳам билса бўлади. 2020 йил давомида Капитал монандлилик даражаси 23,5%дан 18,4%гача, I даражали капитал монандлилик даражаси эса 19,6%дан 15,2%гача пасайган. Банкларнинг акциядорлари турли сабабларга кўра банкларнинг капиталига пул киритишдан ўзини тийиши кучайиб бормоқда. Эртаси ва потенциал истиқболи савол остида қолдирилаётган, фойдалилиги пасайиб бораётган бизнесга пул тикиш рағбатини тиклаш учун яна анча вақт ва ишончни қайтаришга сабаб бўлувчи ҳаракатлар қилиниши лозим бўлади.
Учинчи эътиборга молик жиҳат бу банклар депозит портфелининг мундарижаси билан боғлиқ ўзгаришлардир. 2019 йил якунлари бўйича жами 91 трлн.сўмлик депозитларнинг 29,5 трлн.сўмлик қисми ёки 32,43%и 1 йилдан ортиқ депозитлар ҳиссасига тўғри келган бўлса, 2020 йил якунлари бўйича жами 114,7 трлн.сўмлик депозитларнинг 31,6 трлн.сўм ёки 27,5%и 1 йилдан ортиқ депозитлардан иборат бўлган. Депозиторларнинг эртанги кунга, узоқроқ истиқболга ишончи пасайиб бормоқда. 2019 йил якунида жами депозитларнинг 38,67%и талаб қилиб олгунча депозитлардан иборат бўлган бўлса, 2020 йил якунида 42,84% депозитлар талаб қилиб олгунча ҳисобварақларда сақланган. Яъни, ҳатто қисқароқ муддатли депозитлардан ҳам кўра шундоқ ҳисобварақнинг ўзида, яъни чўнтакда пул сақлаш афзал кўрилмоқда.
Банк тизими ўзгаришлар ва баёнотларга нисбатан ўта хушёр ва сезгир тармоқ ҳисобланади. Айтилган иррационал гапларнинг, зарарли ҳаракатларнинг таъсири шу ондаёқ билинади, тўғри ва оқилона сиёсатнинг натижалари эса йиллар ўтиб намоён бўлади.
@the_bankiroff
