2021-12-15 05:30:43
Кундур хакида малумот
Кундур елими Ҳинд ва Араб диёрларида ўсувчи «кундур» номли дарахтдан чиқадиган елим бўлиб мижози қуруқ ва иссиқдир, таъми ёқимли ҳиди эса хушбўйдир. Унинг ўзини мураккаб дориларнинг таркибларига ҳам қўшиб ишлатилади. У миядаги, бадандаги ва ўпкадаги ортиқча балғам ва ҳўлликларни қуритиш, миянинг энг чуқур ерларидаги тиқилмаларни очиш хусусиятига эгадир. Шу хоссаси билан у хотира ва зеҳнни кучайтиради ҳамда ақлни ўткирлаштиради.
Уни чайнаб юрилса ҳам юқоридаги таъсирларни кўрсатади ва милкларни мустаҳкамлаб, оғизни хушбўй қилиб, томоқ ва нафас йўлларидаги ортиқча балғам ва ҳўлликларни қуритиб ангина ва буқоқ безларини даволаб томоқ оғриқларини қолдиради. Шунингдек унда яраларни қуритиш хусусияти ҳам бўлиб у ошқозон, ўн икки бармоқли ичак ҳамда бавосир (геморрой) ҳамда буйрак, қовуқ ва сийдик йўлидаги яраларни ҳам қуритиб даволайди ва теридаги тошмаларга ҳам ижобий таъсир кўрсатади.
Унинг майдаланган талқонини чипқон ва кўз яраларга ғоз ёки бодом ёғлари ва асал билан аралаштириб боғланса уларни тезда ёриб қуритади. Унинг майин қилиб майдаланган кукунидан оз миқдорда олиб кўзнинг ичига сепиб турилса ундаги ўсган ортиқча эт, киприк, ва қизил қонталаш, говмижжа ва пардаларни еб кўзни нурлантиради. Уни асалга аралаштириб турли хилдаги сўгалларга қўйиб боғланса уларни қўпориб туширади.
Кундур елими саратон ўсмалари ва яралари ҳамда аёллардаги «бачадон миомаси» каби касалликлар учун ҳам сезиларли таъсирга эгадир. Узум сиркасига кундур елимини аралаштириб юздаги ва бадандаги сепкил ҳамда доғларни артилса уларни кеткизади. Аёллар касалликлари ҳамда бавосир касаллигида юз грамм кундур елимини юз грамм тоғ асалига аралаштириб, нўхат катталигида олиб стирилланган бинтга ўраб касалланган аъзога тунда ётишдан олдин қўйиб ётилади ва эрталаб олиб ташланади.
Мазкур касалликларда ва кундур елими ишлатиладиган барча касалликларда уни ярим чой қошиқдан уч маҳал оч қоринга йигирма кун ичилади. Унинг тутатқисидан жинлар қочадилар, шунинг учун ҳам уни сеҳрга қарши ишлатиладиган дори воситалари қаторида ишлатилади.
Тутатқи жуда кўп асрлар илгари қўлланила бошлаган, бу энг қадимги хушбўй гиёҳлардан биридир. Хушбўй гиёҳларни тиббий ва косметик мақсадларда қўллаш амалиёти милоддан аввалги IV маълум, қадимги Миср сағаналари ва пирамидаларида суртмалар ва мой солинган идишлар топилган бўлиб, ундан тутатқи ҳиди келиб турган. Бироқ Қадимги шоҳлик(м.а. 2275-2150 йиллар) манбаларида хушбўй ҳид тарқатувчи ўсимликлардан ажралган суюқликлар ёқилгани тилга олинган бўлса-да, бу айнан тутатқи, мирра ёки писта дарахти суюқлиги бўлгани ҳақида аниқ гап келтирилмаган.
Қадимги Мисрда Изида маъбудига қурбонлик қилинган ҳўкиз танаси мирра ва тутантириқ билан тўлдирилган. Сўнг танага кўп миқдорда мой қуйиб, ёқишган.
Аюрведа ёзувларида босвелиянинг ёпишқоқ суюқлиги - «salai gugul»ни бўғим хасталикларида, ревматизм, ошқозон касалликлари, ич кетиши ва дизентерияда, астма, бронхит ва ўпканинг турли хасталикларида, қирма темираткида, ҳуснбузарларда, яраларда, ўсимталарда, дисменореяда, сийдик ҳайдовчи восита сифатида ва бошқаларда саиарали эканлиги қайд этилган.
Плиний I асрда тутатқини зангпоя заҳрига қарши восита сифативда тилга олган. X асрда Ибн Сино тутатқини ўсимталар, яралар, кўнгил айниши, дизентерия ва иситмада қўллашни тавсия этган. Хитойда тутатқидан моховни даволашда фойдаланишган. Муқаддас Бингенлик Хилдегарда тутатқини карликни даволашда қўллаган.
Қадимги Эрон, Бобил, Юнонистон ва Румда диний ундан диний маросимларда фойдаланишган. Геродотнинг ёзиб қолдиришича, араблар Дорога ҳар йили ҳадя сифатида 1000 боғ тутатқи келтиришган ва уни Бобилдаги диний ва байрам маросимларида ишлатишган.
http://t.me/misraslmahsulotlar
69 views02:30