14-maktab | Yangiliklar

2023-01-03 12:20:23 Баҳс, мунозара, фикрлар турфа хиллиги ва рақобат исталган соҳани ҳаракатга келтирувчи куч ҳисобланади.

Футбол бўладими, таълимми, соғлиқни сақлаш ёки иқтисодиёт, фарқи йўқ. Ватандош ҳар қандай мавзу юзасидан фикр билдиришга ҳақли. Аслида фикрлар турфа хиллиги йўқ экани, баҳслар мавжуд эмаслиги боис ҳам жамият ва мамлакат ўлароқ кўплаб жабҳаларда анча ортда қолиб кетганмиз.

Енгил ва юзаки мавзуларда соатлаб, кунлаб баҳслашишимиз, ёқа йиртишимиз мумкин бўлгани ҳолда, зарур ва бирламчи мавзуларда фикрга эга эмасмиз ёки уларга бефарқмиз. Йўқ, албатта, ҳеч ким ҳеч нарсага мажбур эмас. Аммо барчамиз фаровонлик ва ривожланишни истар эканмиз муносабатлар кенглигида компасимизни бир кўриб олишимиз керак -- у қай томонни кўрсатмоқда.

Айни вақт таълим борасида ижтимоий тармоқда кечаётган баҳс, мунозарадан хурсандман. Мавзу қандай очилгани муҳиммас, кўпинча ўралашиб қоладиганимиз шахслар ҳам муҳиммас, муҳими мавзунинг ўзи, таълимнинг ўзи.

@maktabim_yangiliklari_14 Ochish/sharhlash

2023-01-02 10:10:53 Fikrning subyektiv yoki obyektivligi

Fikr subyektiv bo‘ladi, qachonki uning to‘g‘riligini boshqa odam yoki odamlar tekshirib ko‘rish imkoni bo‘lmasa. Masalan, menga biror narsa chiroyli ko‘rinsa, hech kim u haqiqatan ham menga chiroyli ko‘ringan yoki yo‘qligini tekshira olmaydi. Bu masalada yagona avtoritet, ishonchli manba o‘zimman. Yo‘q, senga boshqacha ko‘rinyapti, deb hech kim qarshi chiqa olmaydi. Fikrning subyektivligi uning xatoligiga dalolat qilmaydi, shunchaki uni obyektiv tekshirish imkoni yo‘qligini bildiradi. Ya’ni fikr subyektiv ekan, demak, u xato, demaslik kerak.

Subyektiv fikr omma fikriga aylanishi mumkin, agar fikr egasi o‘ta nufuzli shaxs yoki hokimiyat egasi bo‘lsa. Aksar diniy qarashlar subyektiv fikrning ommalashuvi natijasida paydo bo‘lgan.
Subyektiv fikr egasi o‘z fikrini obyektiv deb da’vo qilsa, u yo din yoki biror g‘ayriilmiy qarashga aylanadi.

Subyektiv fikr yomon narsa emas, agar boshqalar uni tekshirish yo‘lini topsa, obyektiv "fikr"ga evrilishi va "bilim" deb atalishi ham mumkin. (Bilim va fikr o‘rtasidagi farq ham shu). Fikr xato bo‘lishi ham, to‘g‘ri bo‘lishi ham mumkin. Nima bo‘lganda ham, subyektiv fikrning subyektivligini doim yodda tutish kerak. Uni barvaqt bilim deb e’lon qilish adashishning va adashtirishning yanada chuqurlashuviga sabab bo‘ladi.

Fikr aytilganda, savol berish kerak: uning to‘g‘riligini tekshirish imkoni bormi? Bu yerda tekshirish kengroq ma’nodadir. Ya’ni qandaydir tajriba o‘tkazish, ko‘rish, ushlash, hidlashgina emas, kuchli mantiqiy izchillik ham tekshiruv bo‘lishi mumkin, agar hech bir aqli solim odam o‘sha mantiqni inkor qila olmasa. Masalan, matematik isbotlangan mulohazalar to‘g‘riligini tajribada tekshirish shart emas, uni shunchaki rad qilish imkonsiz. Shu ma’noda empirik va matematik (apriori) mulohazalar subyektiv emas. Ammo estetik, badiiy, hissiy-emotsional munosabatlar aksaran subyektivdir va ularga bilim emas, fikr deb qarash kerak.

Odam fikr bildirishi uchun u to‘g‘ri bo‘lishi shart emas. Fikr to‘g‘ri bo‘lishi shart degan talablar shunchaki fikr aslida nima ekanligini farqlamaslikdandir.

@maktabim_yangiliklari_14 Ochish/sharhlash

2023-01-02 10:06:17 #Билим_ҳақида

Саҳрода кетаётган одам узоқдаги саробни кўрди-да, ўша ерда сув бор деб ўйлаб, ўша томонга борди. Бориб қараса сув йўқ, оддий сароб экан. Аммо шу жойдан сал нарида сув бор экан. У одам сув бор жойга тўғри борди, аммо хато асосга кўра борди. Яъни саробга ишониб борди. Бироқ тасодифан мўлжали тўғри чиқди. Яъни сув бор экан.

Шунда ўша одам сув ўша томонда борлигини билган деб айта оламизми? Яъни бу билиммиди? У одамнинг тахмини тўғри чиқди, яъни сув бор, аммо тахмин бошқа нарсага асосланганди. У одам сув борлигини билган эди деб айта олмаймиз, гарчи сувни ўша ерда топган бўлса ҳам.

Мен буни билган эдим дейиш учун тахмин нафақат тўғри чиқиши керак, балки ўша тахминни илгари сураётган вақтда келтирилган асос ҳам тўғри бўлиши керак. Агар асос хато бўлса-ю, тахмин тўғри чиқса, буни билиш дейилмайди, балки тасодиф дейилади.

Кимдир бирор нарсани аввалдан башорат қилса-ю, у тўғри чиқса, шунинг ўзи у аввалдан билганига етарли далил эмас.

Буни эпистемологияда JTB (Justified true belief) назарияси дейишади. Бу ерда билимнинг шунчаки ишончдан фарқи унда асоснинг хулосага тўғри келиши ва хулосанинг ҳам тўғри чиқиши тушунилади. Иккисидан бири бўлмаса, у тасодиф ёки оддий ишонч бўлиб қолади.

Асос + тўғри чиқиш + ишонч = билим. Асос бўлмаса, қуруқ ишонч бўлади, агар хато чиқса, ўз-ўзидан бу билим эмас. Бошқача айтганда, асос топилгунча ҳар қандай таъкид (statement) ишончдир. Асос ва ишонч бўлса-ю, хали текширув босқичида бўлса (яъни "тўғри чиқиш" элементи йўқ), гипотеза бўлади. Яъни гипотезани илгари суриш учун ҳам муайян асос ва унинг тўғри чиқишига ишонч лозим.

PS. JTB мукаммал назария эмас, аммо билим масаласида мени қониқтиради.

@maktabim_yangiliklari_14 Ochish/sharhlash

2022-12-31 14:27:18 #Kanalchamizning_statistikachasi.

Assalomu alaykum, hurmatli kanalimiz aʼzolari 11oy 17kun davomida sizlarga 813 ta post ulashibmiz. Shu vaqt davomida bu kanalga juda koʻp obunachilarimiz qoʻshildi, chiqib ketganlar ham koʻp. Lekin kanalimizga sodiq qolib, maktabimiz va farzandlaringiz taqdiriga befarq boʻlmagan holda bizni kuzatib kelayotgan obunachilarimiz uchun biz ishlashda davom etamiz. Bizni kuzatganingiz uchun katta rahmat!


KIRIB KELAYOTGAN YANGI YIL BARCHAMIZGA OILAVIY XOTIRJAMLIK, RIZQ-BARAKA VA YANGI XURSANDCHILIKLAR OLIB KELSIN!


BARCHANGIZNI YANGI 2023-YIL BILAN TABRIKLAYMIZ

@maktabim_yangiliklari_14 Ochish/sharhlash

2022-12-28 19:49:06 Yozyovonga ovoz berib yuboringlar! Ochish/sharhlash

2022-12-28 19:48:43 #Овоз_беринг

Фарғона вилоятида энг яхши фаолият олиб бораётган ҳоким ким?

Vodiy1.uz таҳририяти нуфузли телеграм-каналлар билан ҳамкорликда “Фарғона водийси вилоятларидаги энг яхши туман ҳокимлари” сўровномасини ўтказади.

Сўровномада овоз бериш йўли билан Фарғона, Наманган ва Андижон вилоятлари туманлари ҳокимлари орасида энг яхши фаолият олиб бораётган ҳоким аниқланади. Сўровномада энг кўп овоз олган уч нафар туман ҳокимига “Халқ эътирофи” статуэткаси топширилади.

Изоҳ: Ҳудудда фаолият бошлаганига бир йилдан кўп бўлмаган ҳокимлар сўровномага киритилмади.

Овоз бериш 30 декабрь соат 12.00гача давом этади.

Овоз бериш бу ерда Ochish/sharhlash

2022-12-25 11:56:51 Rasman!

MAKTAB O‘QUVCHILARI UCHUN QISHKI TAʼTIL 28-DEKABRDAN BOSHLANADI

Maktab o‘quvchilari uchun II chorakning so‘nggi kuni 27-dekabrga to‘g‘ri kelib, 28-dekabr kuni qishki taʼtilning ilk kuni sanaladi.

Taʼtil 14 kalendar kun, yaʼni 2023-yil 10-yanvargacha davom etadi.

III chorak 2023-yilning 11-yanvaridan boshlanadi.

@maktabim_yangiliklari_14 Ochish/sharhlash

2022-12-23 15:19:54 Томга шундоқ чиқиб бўлмас Аввал қўйилар нарвон.
Палапартиш оёқ боссанг, Йиқиларсан шу замон
Томга ўзим чиқдим деб.
Ўзингни баланд тутма
Чиқишингда нарвон бўлган
Устозингни унутма Ochish/sharhlash

2022-12-21 06:33:36 #ибрат

Эрта ухла ва эрта уйғон: соғлом бўласан, бой бўласан, доно бўласан...

P.S.: Ушбу лавҳани кўриб, унга амал қилсангиз, ҳаётингиз тубдан ўзгариб кетади!

@maktabim_yangiliklari_14 Ochish/sharhlash

2022-12-13 19:40:05 Янги йил яқинлашгани сари пиротехника воситаларини олиб кираётганлар кўпаймоқда.

Фарғонада пиротехника воситалари ортилаган машиналар карвони манзилиги ета олмади.

@maktabim_yangiliklari_14 Ochish/sharhlash