2023-01-03 16:33:21
2023-yilda insoniyatni nima kutmoqda?
2020-yil global qutblar o'zgarishi yili sifatida tarixga kirdi. Dastlab koronavirus, 2021-yil global iqtisodiy inqiroz, 2022-yil harbiy harakatlarning boshlanishi dunyoni yangi jahon urushiga olib bormoqda.
Hozirda tahlilchilar 5 nuqtada jahon urushi boshlanish arafasida turibdi deb tahmin qilishmoqda. Bular: Ukraina, Koreya yarimoroli, Gretsiya-Turkiya, Xitoy-Hindiston, Tayvan oroli. Dekabr oyidagi faol harbiy harakatlar yuqoridagi 5 hududda qaynoq nuqtalarni hosil qildi.
Ushbu urush global kuchlarning barcha qurollardan foydalanib ko'rishiga sabab bo'ladi. Jumladan yadro qurolidan foydalanishni ham istisno qilmaydi. Hozirgi kunda barcha tahlilchilarning nihgohi Koreya yarimoroli hamda Tayvanga qaratilgan. Shimoliy Koreyaning Yapon dengiziga otayotgan raketalari, Janubiy Koreyaga uyushtirgan havo hujumlari jiddiy tus olmoqda. Xitoy esa deyarli har kuni Tayvan hududini buzib o'tmoqda. Bu global xavfsizlik va g'arb demokratiyasining (diplomatiyasi nazarda tutilmoqda, demokratiya yozilib ketibdi) o'z poyoniga yetganligini ko'rsatib qo'ydi.
Aslida bulardan ham xavflisi Turkiyaning Gretsiya bilan munosabatlari. 1923-yil Turkiya Angliya-Gretsiya kaolitsiyasi ustidan g'alaba qozonib muzokara stoliga o'tirdi. Bu muzokaralar "Lazanno shartnomasi" nomini olgan yuridik hujjatni qabul qilish bilan yakunlandi. 2023-yil "Lazanno shartnomasi" qabul qilinganligiga 100 yil bo'ladi. Turklarda endilikda "shartnoma shartlariga amal qilmasa ham bo'laveradi", - degan fikr yuzaga kelmoqda va Gretsiyaga nisbatan provokatsion harakatlar uyushtirmoqda.
Oxirgi yillarda dunyo liderlarining aqldan ozayotganligi hech kimga sir emas. Erdog'anning "Usmonli imperiyasini tiklash rejasi", Putinning "Chor Rossiyasini qayta tuzish orzusi" mana shunday aqli zaiflikning na'munasidir. Har ikkisining ham rejalari Markaziy Osiyo uchun biroz qiyinchilik tug'dirishi mumkin. Super-kuchlarning to'qnashuv hududiga aylanib qolishimiz ehtimoli bor.
Umid qilamanki, urush bizning hududlarimizgacha yetib kelmay tugaydi.
Manba: burxonov lite
136 views13:33