2022-07-14 19:27:51
Evolutsiya nazariyasi haqida
Bu mavzuni iloji boricha chetlab oʻtishga harakat qilaman, chunki bu bahslashiladigan mavzu emas. Xalqaro miqyosdagi barcha ilmiy doirada qabul qilingan nazariya. Koʻpchilik gipoteza bilan adashtiradi. Gipoteza nisbatan tahmin, evolutsiya esa mutlaq isbotlangan va bugungi ilm-fan va tibbiyot yadrosi hisoblangan nazariya.
Shu darajada aniq boʻlsa, unda nega hamon bahs mavzusi boʻlib kelmoqda? Bunga biolog olim Baxtiyor Sheraliyev yaxshi javob bergan: ijtimoiylashuv natijasida. Ya'ni ilmga tegishli fakt shu ilmdan tashqaridagilarning tiliga tushgan. Ular ilmdan tashqarida boʻlgani uchun oʻz-oʻzidan fikrlar xilma-xilligi vujudga keladi. Chunki ular soha mutaxassisi emas, ularning har biri oʻzicha asoslar topadi. Misol uchun, karantin tugash jarayonida vaksina olish bahsli masalaga aylandi. Kimdir olish kerak dedi va asos keltirdi, kimdir olmaslik kerak dedi va asos keltirdi. Holbuki vaksina umumjahon miqyosidagi ilmiy doirada shak-shubhasiz foydali deb topilgan.
Evolutsiyani koʻpchilik, aniqrogʻi sohadan xabarsiz odamlar faqat Darvin bilan bogʻlaydi. Bu nazariya Darvindan oldin ham boʻlgan, u shunchaki oʻzidan oldingi izlanishlar va oʻz ilmiy ekspeditsiyasi natijalarini bir tizimga solib, sohani aniq yoʻnalishga solib yuborgan. Evolutsiyaning ilmiy asoslari keyingi olimlar tomonidan qoʻyilgan va bugungi kunda evolutsiya aniq fan sifatida faqat oʻz ichidagi jarayonlar haqida izlanish olib boradi, uning oʻzi toʻgʻrimi-yoʻqmi degan masala kun tartibida umuman yoʻq.
Darvin maymundan tarqaganmiz deganmi? Yoʻq. Maymunlar hech qanaqasiga bizning ajdod boʻlolmaydi, chunki ular bilan bir vaqtda yashab kelyapmiz. Biz ular bilan umumiy ajdoddan tarqaganmiz. Ya'ni bir nuqtadan yoʻlga chiqqan ikki liniyadamiz. Soddaroq tushuntirsa, siz amakivachchangiz bilan qay darajada qarindosh boʻlsangiz hozirgi maymunlar hozirgi insoniyat bilan shunday qarindosh. Ammo aytish kerakki, oʻsha umumiy turdan tarqagan ajdodlarimiz inson boʻlmagan, aynan hozirgi insoniyat ajdodi – homo sapiens bir necha million yillardan soʻng shakllangan.
Umid qilamanki, shuncha narsani oʻqigandan soʻng sizda "Unda nega hozirgi maymunlar insonga aylanmayapti?" degan ahmoqona savol paydo boʻlmaydi. Evolutsiya bir yoʻlni ikki marta bosib oʻtmaydi. Umuman olganda esa, evolutsiya umuman toʻxtamaydi va tashqi muhit ehtiyojlariga qarab har doim davom etadi. Ya'ni hozirgi maymun yoki antilopa boshqa nimagadir aylanayotgan boʻlishi mumkin, ammo buning natijasi bir necha million yillarda koʻrinadi. Insoniyat ongli tarixi boshlanganiga endi bir necha oʻn ming yilgina boʻlganini hisobga olsak, bu jarayonni koʻz bilan, har holda oddiy omi odam koʻzi bilan koʻrib kuzatishning iloji yoʻqligini anglash kerak. Ammo shu joyidan bizga ilmiy metodlar va ilm-fan yordamga keladi. Jamiyatda hamon evolutsiyani inkor qiladigan ahmoqlar borligiga qaramay fan uchun umrini berayotganlarga esa rahmat aytish kerak.
Hozir ulamolikka da'vo qiluvchi diniy blogerlaru, ularning koʻr muridlarini nazarga ilmasa ham boʻladi. Ammo oʻzim sal-pal hurmat qiladigan Shayxning tirikligida Darvinday olimni alkashlikda ayblab, evolutsiyani ichvolib, kayfda toʻqigan degan ma'ruzasini eshitib butunlay koʻnglim qolib ketdi. Evolutsiya nazariyasi inkor qilish u yoqda tursin, bahslashiladigan mavzu ham emas. Vassalom.
@salimov_blogi
8 views16:27
E
