2021-12-14 18:37:49
Hadislar
Reja:
1.Insonni ma'naviy komillikka yetaklovchi omil
2.Jamiyat taraqqiyotida hadislarning ōrni
3.Hadis ilmi bilan shug'ullangan buyuk mutafakkirlar
Abu Nasr Forobiy deydiki, inson kamolotga yolgʻiz oʻzi erisha olmaydi. U boshqalar bilan aloqada boʻlish, ularning koʻmagi yoki munosabatlariga muhtoj boʻladi. Bunga taʼlim-tarbiyani toʻgʻri yoʻlga qoʻyish orqali ham erishish mumkin. Chunki maqsadga muvofiq amalga oshirilgan taʼlim-tarbiya insonni ham aqliy, ham axloqiy jihatdan kamolga yetkazadi. Natijada inson tabiat va jamiyat qonun-qoidalarini toʻgʻri bilib oladi, hayotda toʻgʻri yoʻl tutadi, boshqalar bilan yaxshi munosabatda boʻladi. Komil insonni shakllantirish tarbiyaning bir butun, yaxlit ikki yoʻnalishi ekanligiga urgʻu beradi. Abu Rayhon Beruniy komillikning asosini ilmli boʻlishda deb hisoblaydi va barcha illatlarning asosiy sababi ilmsizlikdir, deya urgʻu beradi. Allomaning fikricha, axloqiylik, toʻgʻrilik, odillik, tadbirkorlik, oʻzini vazmin tutish, kamtarlik, insof, ehtiyotkorlik, shuningdek, adolatli va vijdonli boʻlish komil inson qiyofasida aks etishi zarur boʻlgan eng asosiy sifatlardir. Abu Ali ibn Sino ham kamolotga erishishning bosh mezoni sifatida bilimli boʻlishni alohida qayd etadi. Bilimli insonning adolatli boʻlishi esa uning yanada yuksalishini taʼminlaydi, deya baholab, adolat ruhiy xotirjamlikning muhim koʻrsatkichi ekanligini uqtiradi. Bolada axloqiy xususiyatlarni mehnat, jismoniy, aqliy tarbiya bilan uzviy birlikda shakllantirish, uni chin inson qilib kamol toptirishda asosiy omil deb biladi. Alisher Navoiy asarlarida komil inson muammosi markaziy oʻrinni egallaydi va oʻz orzusidagi yetuk shaxsni asarlarining qahramonlari timsolida gavdalantirishga urinadi. U komil inson aqlli, axloqli, bilimli, ijodkor, qobiliyatli, dono, kamtar, insonparvar, saxovatli, sabr-qanoatli, adolatli, muruvvatli, sogʻlom, jismonan baquvvat, mard va jasur boʻlishi lozimligini taʼkidlaydi.
Mustaqilligimiz keltirgan buyuk ne’matlardan biri — turfa ma’naviy
qadriyatlarimiz, ko‘hna va boy tariximiz, madaniy merosimizga munosabatning
tubdan o‘zgarib, uzoq moziyda yashab abadiy barhayot asarlar yaratib ketgan
buyuk allomalarning hayoti va ijodini chuqur o‘rganish hamda ulardan keng xalq
ommasini bahramand qilish, desak hech bir mubolag‘a bo‘lmaydi. Bu yo‘nalishda
tarixan qisqa muddat ichida amalga oshirilgan keng ko‘lamli ishlar Respublika
hukumati, muhtaram Prezidentimiz Islom Karimov sobitqadamlik bilan olib
borayotgan dono va xalqchil siyosatning samarasidir. Respublikamizda diniy
ilmlarga katta e’tibor berilayotgani, Qur’oni Karimning hamda Janob
Payg‘ambarimiz alayhissalomning muborak hadislarining o‘zbek tiliga tarjima
qilinib keng ko‘lamda o‘rganilayotgani, ularning ijtimoiy, madaniy va ma’naviy
hayotimizga tobora singib borayotgani buning yorqin dalilidir.
Ma’lumki, Movarounnahr hamda xurosonlik ko‘plab olimlar jahon ilm-fani va
madaniyatining ravnaqiga ulkan hissa qo‘shganlar. Bu xususda Prezidentimiz I. A.
Karimov: «Qadimiy Movarounnahr va Xuroson farzandlarinnng jahon ilmu ziyosi
tarixiga zarvaraqlar ila bitilgan asarlari oz emas» — deb alohida ta’kidlagan edilar.
Yurtimizning ko‘hna tarixida juda ko‘p mashhur shaxslar yashab, ijod qilib
o‘tganlar. Ularning orasida dunyoviy fanlar va ilohiyot bo‘yicha dunyoda tanilgan
olim va ulamolar alohida o‘rin tutadilar. CHunonchi, Imom Buxoriy, Imom
Termiziy, Al-G‘azzoliy, Zamahshariy, Ibn Sino, Al-Xorazmiy, Beruniy, Forobiy,
Navoiy, Yassaviy, Ulug‘bek singari bobokalonlarimiz nafaqat Sharqda, balki butun
jahonda mashhur bo‘lgan kishilardir.
Mustaqilligimiz sharofati bilan yuz berayotgan voqealar, tub o‘zgarishlar,
demokratiyalash jaryoni bugungi kunda diniy va dunyoviy bilimlarni o‘rganishga
keng imkoniyat yaratib berdi-ki, bu mavzuning dolzarbligidan dalolat beradi.
@Insholar_toplami
2.7K views15:37
I
