2023-04-07 15:30:28
O'zbekistonga kelganimdan buyon bir mavzu yuzasidan g'alati holda yuribman. U ham bo'lsa, doimgidek til masalasi. Bankga yoki shifoxona deymizmi, shu kabi yerlarga kirmay, rus tilida gapiradi. Hayhot, u ham o'zbek, men ham. Tashqi qiyofam ruslarga oz bo'lsa-da o'xshamaydi ham.
Ha, til bilishning yomon tomoni yo'q. Har bir ehtiyoj sezilgan yoki sezilmagan tilni o'rganish kerak. Ammo bu degani, umuman o'z tilingdan uyalib, boshqani tilini singdirib olgin deganimas-ku? Nimaga endi O'zbekistonda yashab turib o'zbekcha gapirsak, uyatga qolishimiz yoki kamsitilgan muomilani ko'rishimiz kerak ayrim joylardan? Meni aqlim ishlamayabdi bu masalada.
To'g'ri, rus so'zlarining juda ko'pi tilimizga qattiq o'rnashib qolgan. Odatiy so'zlashmalarda o'zimda ham shu ahvol. Lekin ketkazishim, shuning ustida ishlashim lozim.
Rus tilida gapirgan o'zbekga o'zbekcha javob qaytarsak, mensilmaslik, pisandga ilinmaslik munosabatidan charchadik ochig'i. Shu mavzu bo'yicha bugun dodamga aytar ekanman, yana-da shijoatlantirib qo'ydilar.
"O'zbekcha gapirayotgan sen emas, birovni tilini o'ziga sindirib olgan ular uyalsin! Aslida o'z tili turib, boshqaning tilini e'zozlab ketayotganlar ustidan kulinishga haqli!" deb aytdilar.
Xullas, bir ish qilsak. Tilimizda ko'p yuradigan rus kalimalarini kamroq ishlatishga va bora-bora sof o'zbek tilida gaplashishga kirishib olsak. Bu uchun nima qilamiz? - Tabiiyki o'zimiz ustimizda ishlaymiz. Sof o'zbek tilida gapirishga harakat qilamiz. Astalik bilan rus so'zlarini tilimizdan yo'qotib boramiz. Ya'ni ishni o'zimizdan boshlaymiz. In shaa Alloh, Alloh murodimizga yetkazadi.
Masalan o'zimizga yaqinroq bo'lgan turklarga qarasak ham, sof turk tilida gaplashishadi. Boshqa tillarni bilishsa-da, o'z tilida gapirayotganda u so'zlarni qo'shishmaydi. Boshqa ko'plab xalqlar ham bunga yetarlicha misol bo'la oladi.
Hozirgi mendagi gaplar shulardan iborat
• Bookgeek
89 views12:30
P
