2022-07-31 17:10:42
Infantilizm nima?
Infantilizm psixologiyada juda mashhur hodisa. Odatda o’zini haddan tashqari teginish, beparvolik va mas’uliyatsizlik shaklida namoyon qiladi. Bu xususiyatlarning barchasi bolalarga emas, balki kattalar va mustaqil odamlarga xosdir. Butun dunyodagi psixologlar inson infantilizmi sababini aniqlashga harakat qilmoqdalar. Ushbu maqolada siz chaqaloq bola kimligini va undan xalos bo’lishingizni bilib olasiz.
Psixologiyada “infantilizm” ta’rifi kattalardagi bolalarcha xatti-harakatlarning namoyon bo’lishini taxmin qiladi. Psixiatriyada ushbu tushuncha shaxsiyat rivojlanishining patologik kechikishini, biologiyada esa organlar rivojlanishining kechikishini anglatadi. Bunday odamlar oddiy kattalarga o’xshab ko’rinishiga qaramay, bolalarning odatlari ularning xatti-harakatlarida sirg’alib ketadi.
"Chaqaloqlik"ning ijtimoiy va psixologik sabablari:
Ijtimoiy va psixologik infantilizm juda o’xshash, infantil sindrom esa odamning yashash muhitiga qarab namoyon bo’ladi:
1. Bolalar uchun mo’ljallangan va abadiy yoshlikni targ’ib qiluvchi turli xil tadbirlarni taklif qiluvchi zamonaviy madaniyat.
2. Agar bola to’liq bo’lmagan oilada tarbiyalangan bo’lsa, ijtimoiy infantilizm rivojlanishi mumkin, chunki tarbiya nafaqat onalik, balki otalik tamoyillarini ham talab qiladi.
3. Yosh ota-onalar “katta yoshli bolani” ham tarbiyalashlari mumkin.
4. Ota-onalarning haddan tashqari g’amxo’rligi va hayotdagi qiyinchiliklarni hal qilish tajribasining etishmasligi ijtimoiy infantilizmga olib keladi.
5. Infantil xulq-atvorning yana bir sababi, inson hayotdagi qiyin muammolarni hal qilishni o’rganmaydigan vazifalarni topshirish bo’lishi mumkin.
Yuqoridagi holatlarning barchasi kattalar javobgarlikni o’z zimmalariga ololmasliklariga olib keladi, kattalar hayotini keyinga qoldiradi.
Infantilizmning namoyon bo’lishi:
Infantilizmni quyidagi mezonlar bo’yicha aniqlash mumkin:
*kelajagingizni rejalashtirishni istamaslik;
*ota-onalarga haddan tashqari bog’lanish;
*rivojlanishni istamaslik;
*shaxs o’zi qaror qabul qilish to’g’risida gap ketganda katta qiyinchiliklarni boshdan kechiradi, bu aqliy infantilizm;
*mustaqillikning yo’qligi;
*doimiy ravishda zavqlanish istagi, muhimroq narsalarni soya solishi.
Infantil odamlar ishda va shaxsiy hayotda:
Infantil odamlar uchun ishda va shaxsiy hayotda mas’uliyatni o’z zimmasiga olish istagi yo’q. Infantil ishchi professional bo’lsa ham, u osonlikcha istiqboldan voz kechishi mumkin. Bunday odamlar ishdan zerikkanliklari uchungina ishdan ketishga qaror qilishlari mumkin. Sevgi munosabatlaridagi go’daklarning yana bir alomati – bu ularning muammolarini hal qiladigan va doimo hal qiladigan ota-ona sherigini izlashdir.
Infantilizmdan qanday qutulish mumkin?
Psixofizik infantilizm – agar siz biroz harakat qilsangiz, undan xalos bo’lishingiz mumkin bo’lgan muammo. Infantilizmga qarshi kurashda psixologlar quyidagilardan foydalanishni maslahat berishadi.
1. Siz hayotingiz uchun javobgarlikni faqat o’z zimmangizga olishni o’rganishingiz kerak. Misol tariqasida, insonning yaqin do’stlari doirasidagi qarorini qabul qilishingiz mumkin.
2. Yana bir muhim nuqta – bu erkinlik. Agar biror kishi ota-onasi bilan yashashni davom ettirsa, u hissiy jihatdan mas’uliyatga tayyor bo’lmaydi, shuning uchun o’z-o’zidan pul ishlashni va alohida yashashni o’rganishga kuch sarflash tavsiya etiladi.
Ishlarni bajarish uchun siz qulaylik zonasidan chiqib, harakat qilishingiz kerak. Infantilizm bilan kurashish juda zarur, chunki u o’zini namoyon qilish, shuningdek, o’z tanloviga ega bo’lish uchun shaxsiyatga xalaqit beradi. Infantil odam uchun miya va kognitiv funktsiyalarni rivojlantirish o’ta muhimdir.
(internetdan Behruzbek Hamidov maqolasidan olindi
31.03.2021
Manba: blog.wikium.ru)
410 viewsedited 14:10
B
