17: ЎЗИНИ БОШҚАЛАРДАН УСТУН ҚЎЙИШ Ўз билими, куч-қуввати била | Fitrat.uz

17: ЎЗИНИ БОШҚАЛАРДАН УСТУН ҚЎЙИШ

Ўз билими, куч-қуввати билан фахрланиш ва бошқаларни ҳақир (паст) санаш ҳам нафс касаллигидир.

Муолажа услуби

Бу касалликни Аллоҳ таолонинг раҳмати ва фазлини тафаккур қилиш орқали даволаш керак. Илм, мансаб ва мартаба Аллоҳ таолонинг бандаларига берадиган неъматларидир. Яна шуни унутмаслик керакки, банда Аллоҳ таолонинг беминнат бериб қўйган ноз-неъматларининг шукрини асло адо қила олмайди, ҳамиша камчиликка йўл қўяди. Зеро, “Агар Аллоҳнинг неъмат(лар)ини санасангиз, саноғига ета олмайсиз” (Иброҳим сураси, 34-оят).

Инсон хулқини камтарлик билан безаши, ҳамиша одамларга тавозели, хушмуомала ва раҳм-шафқатли бўлиши лозим. Ўзгаларни ҳақорат қилишдан тийилиши, уларга яхши фазилат ва хайрли ишлари учун ташаккур айтиши, камчиликларига кўз юмиб, тўғри насиҳатлар қилиши керак.

مَنْ طَلَبَ الْعِلْمَ لِيُجَارِيَ بِهِ الْعُلَمَاءَ أَوْ لِيُمَارِيَ بِهِ السُّفَهَاءَ أَوْ يَصْرِفَ بِهِ وُجُوهَ النَّاسِ إِلَيْهِ أَدْخَلَهُ اللهُ النَّارَ.
Каъб ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким илмни уламолар билан можаро қилиш, эсипастларга ғолиб келиш ёки у билан одамларни ўзига қаратиш учун ўрганса, Аллоҳ уни дўзахга киритади”, дедилар (Имом Термизий, Имом Ибн Можа ривояти).

Уламолардан бири айтади: “Банданинг илми кўпайган сари унинг Роббидан бўлган қўрқуви ҳам ортиб боради. Чунки Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилган:

﴿إِنَّمَا يَخۡشَى ٱللَّهَ مِنۡ عِبَادِهِ ٱلۡعُلَمَٰٓؤُاْۗ ٢٨﴾
“Албатта, Аллоҳдан бандалари ичидан фақат олимларигина қўрқарлар” (Фотир сураси, 28-оят).
Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳу: “Илм – гапнинг кўплигида эмас, балки Аллоҳдан қўрқишнинг кўплигидадир”, деганлар.

Ҳасан Басрий раҳимаҳуллоҳ: “Олим Аллоҳдан ғойибона қўрққан, Аллоҳ буюрган амрга ошиққан, Аллоҳ қайтарган нарсадан қочган одамдир”, дея туриб: “Аллоҳдан бандалари ичидан фақат олимларигина қўрқарлар” оятини тиловат қилдилар.

Бир киши Шаъбий раҳимаҳуллоҳдан “Ҳақиқий олим ким?” деб сўради. Бунга: “Олим – Аллоҳдан қўрққан киши”, деб жавоб берди.

Абу Абдурраҳмон ас-Суламий бошқа бир асарида бундай ёзади: “Бу ўткинчи дунё ҳаётига икки нарса хосдир: одамлар олдида мақтаниш ва мансабга харис бўлиш. Бу икки иллат кимда бўлса, вақтинчалик дунёга эгалик қилади”.

Абу Усмон раҳимаҳуллоҳ мақтаниш ва мансабга ҳавас қилиш касаллигини таърифлар экан бундай дейди: “Аллоҳдан қўрқсангиз Унга яқинлашасиз. Агар мағрур ва мақтанчоқ бўлсангиз, Аллоҳ билан муносабатингиз бузилади. Билиб қўйингки, агар сиз одамларни камситиб, ўзингизни бошқалардан устун деб билсангиз нафсингизни бедаво касалликка мубтало қиласиз”.

«Нафс иллатлари ва уларнинг муолажаси» китобидан

Дўстларингизга ҳам улашинг:
https://t.me/joinchat/AAAAAEGj0hkBXGlopIDbXA