2022-07-25 23:56:37
Bozori Gusfand— Buxorodagi Amirlik davrida mavjud bo'lgan madrasa, 1669-1670 yillarda
hukmdor Abdulazizxonning buyrug'i asosida qurilgan. Madrasaning toʻliq nomi Madrasai Fathullo-guspand-jallob (“Fatxullo madrasasi, qoʻy savdogari”) yoki boshqa maʼlumotlarga koʻra, Madrasai bozori gʻuspand (“Qoʻy bozoridagi madrasa”)
Madrasa Usto Ruhiy mahallasida joylashgan edi Buxoro Registon maydonining shimoliy tomonida , Shuxov suv minorasi qarshisida joylashgan bo'lgan. Arkning shimoli-sharqida Nekxol madrasasi (Xoja Nekhol) qarshisida , u bilan yagona me'moriy ansamblni tashkil etgan.
Bozori gʻusfand madrasasining vaqf nizomlarini ilk bor M. Yu.Saidjonov oʻrgangan. Abdulazizxon Buxoro, Nurota va Shahrisabz viloyatlarida joylashgan 20 qishloqning ekin yerlarini ushbu madrasaga vaqf qilibbergan .
Buxoro inqilobigacha madrasa Buxoroning eng yirik meʼmoriy yodgorliklaridan biri boʻlib, keyinchalik tadqiqotlar olib borilgan sanoqli joylardan biri edi . Sovet hokimiyati davrida 1926 yildan boshlab uni demontaj qilish boshlandi. 1930-yillarning o'rtalarida faqat yuqori peshtoqli va qoplama bilan bezatilgan old jabhasi saqlanib qoldi . 1930-yillarning ikkinchi yarmida buzib tashlangan.
Uning me'moriy tartibi o'rnatilgan majburiy an'anaga amal qilgan. Madrasada ma’ruza o‘qish uchun auditoriyalar (darsxona) va hovlining perimetri bo‘ylab ikki qavatda joylashgan 72 ta katta va kichik hujralar bo‘lgan .
Madrasaning tashqi va ichki ravoqlari mozaikalar bilan bezatilgan . Ammo madrasa Abdulazizxon madrasasidan koʻra oʻzining bezaklari jihatidan ancha kamtar edi . Uning peshtoqiga M. Yu. Saidjonov “baland va mahobatli” deb baho bergan . Bozori gusfand madrasasi portalidan majolika pannosi bugungi kungacha saqlanib qolgan. Hozirda Toshkent muzeyida saqlanmoqda .
@Buxoroamirligi_tarixi
61 views20:56
B
